HARPUT’TAN ELAZIĞ’A YA DA YUKARI ŞEHİR’DEN MEZRA’YA

Elazığ, eski bir tarihe sahip olan Harput'un fonksiyonlarını yitirerek mezraya inmesi sonucunda kurulmuş çok yeni bir şehirdir. Elazığ’ın DNA’sı Harput’tur.

1833 yılında Doğu illerindeki aşiretlerin ıslahı için bölgeye eyalet valisi olarak tayin edilen Mehmet Reşit Paşa’nın Harput'un yerinin gelişmeye elverişsiz olduğuna karar vererek oturacağı konağı Agavat mezrasına (Muzafferiye Mahallesi) taşımasıyla mezraya inişin ilk temelleri atılmıştır.

Fakat yönetim merkezinin mezraya inmesi mezranın gelişmesini ve Harput'un önemini kaybetmesini hemen sağlamadığı için Harput bir süre daha önemini korumuştur.

İlk hükümet konağının Çatal Mezra’da (Eski Borsa hali-Ticaret borsası ile Saray cami arasında) bulunması ve yanında Saray hamamının yer alması yöneticilerin de bu semtte oturmaları nedeniyle bu mevkiye Sarayatik adının verilmesi şehrin mezradaki ilk çekirdeğinin Çarşı ile Sarayatik mahallelerine denk geldiğini göstermektedir. Daha sonra bunlara İcadiye, Mustafapaşa, Akpınar mahalleleri eklenmiş, arkasındanda 1876-1923 yılları arasında Rizaiye mahallesi kurulmuş ve İzzetpaşa mahallesinin gelişimi başlamıştır.

Mehmet Reşit Paşa’nın Hüseynik’de (günümüzdeki Ulukent mahallesi ) kışla ve cephaneliği yaptırması, 1845 yılında Saray'da (Sarayatik mah., Çatal Mezrası) ordu müşavirliği için konak satın alınması gibi yapılan idari yer seçimleri mezranın önemini yavaş yavaş artırmakla beraber henüz istenilen seviyeye ulaşılamamıştır.

Şehrin mezradaki ilk kuruluş yeri Çarşı ve Sarayatik mahallelerinin olduğu kesindir. Cumhuriyet dönemine kadar dar bir sahada gerçekleşen gelişme, karayolları ve demiryollarındaki gelişme sonrasında hızlanmıştır.

Önceleri demiryolunun etkisiyle güney yönde gelişen şehir daha sonra Elazığ-Malatya karayolunun yapılması nedeniyle gelişim yönü batıya doğru kaymıştır.

1950 yılına kadar yavaş tempoda seyreden gelişme ulaşım ve kamu yatırımlarının etkisiyle hızlanmaya başlamış, 1974 yılından itibaren Keban Barajının bitişi ile gelişmesini hızlandırmıştır.

Cumhuriyet döneminden itibaren hizmet ve sanayi fonksiyonu ağırlığını sürdüren şehir 1975 yılında Keban Barajı nedeniyle hizmet ve tarım fonksiyonu ağırlık kazanmış ise de sonraki yıllarda bu durum değişerek Hizmet ve Sanayi fonksiyonu ağırlığını devam ettirmiştir.

1833 yılından itibaren oluşan şehir ilk kuruluş esnasında 2 mahalleye sahip iken bugün 43 mahalleli bir merkez haline gelmiştir.

Elazığ'da hangi mahalle, hangi yıllarda kuruldu;

1834-1876: Çarşı ve Sarayatik Mahalleleri.

1876-1950: Mustafa Paşa, İcadiye ve Akpınar Mahalleleri.

1950-1965: İzzetpaşa, Nailbey, Rızaiye, Rüstem Paşa ve Sürsürü Mahalleleri.

1965-1970: Kesrik (Kızılay), Yığınki (Aksaray), Kültür., Yeni Mahalle ve. Sanayi Mahallesi.

1970-1975: Olgunlar, Fevzi Çakmak, Yıldızbağları ve Üniversite Mahalleleri.

1975-1980: 1800 Evler, Salıbaba, Karşıyaka ve Kırklar Mahalesi.

1980-1985: Cumhuriyet Mahallesi.

1985-2000: Harput M., Alayaprak, Sugözü, Göllübağ , Ulukent, Gümüşkavak, Safran , Çatalçeşme, Esentepe. Doğukent, ve Hicret Mahalleleri.

2000- 2023: Ataşehir, Çaydaçıra, Hilalkent, Aşağıdemirtaş, Hankendi Mahalleleri.

Elazığ’a bağlı ilçelerin oluşum yıllarına bakabiliriz:

Keban, Maden, Palu ilçeleri cumhuriyet öncesinde de var olan önemli ilçelerimiz.

Baskil 1926 kuruluyor.

Sivrice, Karakoçan 1936 yılında kurulan iki ilçemiz.

Ağın 1954 yılında kuruluyor ama hala 2000 nüfusu aşamadı.

Kovancılar, Arıcak 1987 kurulan iki ilçemiz.

Alacakaya 1987 kuruldu.

Ülkemizde aktif nüfus her yıl ortalama bir milyon artmaktadır. Yani her yıl 600.000 kişiye yeni iş alanları ile 300.000 yeni konuta ihtiyaç vardır.

Çalışma hayatında formaliteler azaltılmalıdır. İş hukuku kurallarının mutlaka azaltılması ve yumuşatılması gerekir. İş alanlarının arzu edilen seviyeye taşınabilmesi için, hukukla fazla oynamadan kurallar mutlaka iş insanlarının önünü açmalıdır.

Çalışma izni almada, kredi kullanımında, yeni bir işyeri açmada alınacak izin için en az bir-iki yıl uğraşılıyor. İş insanının karşılaştığı cakalı tavırlar da işin çabası. Uzak değil, hemen Almanya ve İngiltere örneği incelenmeli, kendi özelliklerimiz de unutulmadan ciddi bir yenilenme yapılmalıdır diye düşünüyorum.

ETİKETLER:

NELER SÖYLENDİ?