31 Mart 2024 günü yapılacak olan yerel yönetimler seçimine gidilirken; AK Parti, 2019 yerel seçiminde kaybettiklerini geri almak istiyor. Elbette bütün yerleşim yerleri önemlidir ama özellikle İstanbul ve Ankara belediye başkanlıklarını mutlaka geri almak arzusunda. Çünkü bu iki şehir 2028 seçimlerinin de belirleyicisi durumundadır.
CHP ise hem 2019 yerel seçiminde kazandıklarını korumak istiyor hem de daha fazla belediye kazanarak önündeki iktidar hedefini diri tutmak niyetinde.
Mart 2024 yerel seçimlerinde iktidarın da muhalefetin de dikkat etmeleri gereken iki siyasi parti öne çıktı; CHP için DEM, AK Parti için YRP.
31 Mart seçimlerinde ekonomideki durumun sandığa yansıma ihtimali unutulmamalıdır. Bu seçim iktidarın değişmeyeceği ama iktidara bir ikazın gelebileceği bir seçim olabilir.
(TÜİK)in, “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları”na göre, Türkiye'de ikamet eden nüfus, 31 Aralık 2023 tarihi itibarıyla bir önceki yıla göre 92 bin 824 kişi artarak 85 milyon 372 bin 377 kişi oldu. Erkek nüfus 42 milyon 734 bin 71 kişi olurken, kadın nüfus 42 milyon 638 bin 306 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle toplam nüfusun yüzde 50,1'ini erkekler, yüzde 49,9'unu ise kadınlar oluşturdu.
85 milyonluk ülkede 32 milyon kişi çalışıyor. Benzer nüfusu olan Almanya’da 46 milyon kişi çalışıyor.
Çalışma çağındaki 10 kadından 3 tanesi çalışmıyor. OECD ülkelerinin ortalaması 10 kadından 7’si. Bu rakam aslında bizdeki işsiz sorununa ayrı bir pencere açıyor.
Temel olarak daha fazla insanın istihdam ediliyor olması lazım.
16 milyon emeklimiz, 5,5 milyon memurumuz var. Bu sürdürülebilir bir tablo değil.
Türkiye’nin ortanca yaşı 33,5. Yani nüfusun yarısı 33,5 yaşın altında, yarısı da üstünde. Bu sayı 40’lara geldiğinde çok daha ağır bir tabloyla karşı karşıya gelme ihtimalimiz var.
Gençler diyor ki ‘Genç emeklilerin maaşını ben niye ödüyorum?’
Emekliler diyor ki ‘Üç kuruş parayla ben nasıl geçineceğim?’
Buradan çıkışın en bariz yolu istihdamı artırmak. Üretim, üretim, üretim.
32 milyon kişi çalışıp 16 milyon emekli ile bu işi götürürsek kimseyi mutlu edemeyiz. O yüzden istihdamı artıran, yatırımı ve üretimi önceleyen bir katılım hamlesi şart.
Türkiye’nin bu istihdamı 32 milyondan 40 milyona doğru acilen taşıması lazım ki bu sosyal güvenlik sistemi işlesin, emekliler makul maaşlarına kavuşsunlar ve ekonomi işlerliğini kazansın.
Ekonomi sadece ekonomiden ibaret değil elbette. İmkânları, fırsatları ve maliyetleri iyi analiz etmek gerekir. Gerçi uygulamalar netice itibariyle bir tercihin sonucudur ama seçim gibi kamuoyunun da bir tercih imkânının bulunduğu unutulmamalıdır.
Hukuk sistemi, dış politika, eğitim sistemi vd önemli parametrelerdir.
Toplumun yapısına uygun bir eğitim sistemi, işleyen bir piyasa ekonomisi, katma değeri artırma odaklı bir sanayi stratejisi daha süratle uygulanmalıdır.
Vergilerin çoğunu dolaylı vergiler oluşturuyor. Orta direk sıkıntıda. Bazı şeylere erişmek orta sınıf için lüks haline geldi. Orta direk “Bu gün durumum iyi değil ama yarın iyi olacak” diyebilmelidir.
Üretime yönelik yatırımın önünü daha fazla açmak önemlidir. Böylelikle dolaşım hızının önü açılmış olur. Piyasada artan para kadar üretim de artarsa enflasyon oluşmaz.
Kalıcı bir iktisadi kalkınma için; üretim sektörü genişletilmeli, kayıt dışı ekonomi asgari düzeye çekilmeli, işletmelere parmak sallanmamalıdır.
2023 seçimlerine giderken ekonominin bazı alanları çok alarm veriyordu ama öbür taraftan bazı alanlarda ise ucuz kredilerle hareketlendirilen sektörler vardı. Bunun neticesinde istihdam artıyordu. Ekonomik büyüme toplumun tamamına yansımasa da belli bir kesimine yansıyordu.
Muhalefet de seçmeni yeterince ikna edememiş. Vatandaşın farklı bir alternatife teveccüh etmesi için ikna edilmesi gerekir. Neticede “ekonomi kötüyse iktidar gider” repliği her zaman işlemez. Muhalefet; birlikteliği, siyasal partilerden ziyade toplumsal uzlaşmada aramalıdır.
Türkiye siyasetinin en büyük zaafı, müzakereye, içtihada, istişareye açık olmaktan ziyade, itaat kültürüne dayalı olarak işlemesidir. Asıl çözülmesi gereken sorun, gereğinden fazla devletçi, otoriter, güvenlik öncelikli kültürden ziyade, daha çok hukuk ve daha çok demokrasi gibi bir siyasal kültür konusu olmalıdır.