Kripto para veya kısaca kripto, bir değişim aracı olarak çalışmak üzere, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital unsurdur. Kripto paralar bir nevi dijital döviz, alternatif döviz ve sanal dövizdir. 2010 yılından beri faaliyet gösteren kripto para birimleri özellikle son 4 yılda popülerliklerini oldukça arttırdı. Öyleki bu durum devletler arası problem-çözüm ilişkisi başlattı.
New York Mali Suçlar Departmanı, popüler kripto para borsalarının yeterli geçmiş kontrolü yapmayarak kara para aklamayı önleme yasalarını ihlal ettiğini tespit etti. Coinbase, New York Eyaleti Mali Hizmetler Departmanına 50 milyon dolar ceza ödeyecek ve ayrıca uyumluluk programını iyileştirmek için 50 milyon dolar harcaması gerekecek. Bu durum her ne kadar Dünya hükümetleri kripto para (dijital para) konusuna tepkili gibi görünse de aslında kontrol altına almak istediklerini düşünüyorum.
Dünya devletleri bu dijitalleşen ekonomi konusunun kaçınılmaz olduğunun farkında. Bu durumla rekabet etmek yerine kontrol altına almaya çalışmaktadır. Bu çalışmalar dijitalleşen ekonomi ve dijitalleşen para birimlerinin öncü ayak sesleri olduğunu düşünüyorum.
Japonya, ülkenin merkez bankası Bank of Japan'ın (BOJ) Nisan ayında "dijital yen"i test etmek üzere bir pilot uygulama başlatacağını duyurmasıyla birlikte, dijital para birimini benimseme olasılığınıaraştıran ülkeler listesine katılıyor.
Bu hamle, BOJ'un Ekim 2020'de bir merkez bankası dijital para birimi (CBDC) kavram kanıtı deneyi başlatarak bu alandaki ilk adımını atmasından iki yıldan fazla bir süre geçti.BoJ, CBDC'nin ihraç, ödeme ve transfer dahil olmak üzere temel işlemlerini test etmek için Nisan 2021'de bu PoC'nin ilk aşamasını başlattı. Bir yıl sonra Japonya, CBCD'nin temel performansıyla ilgili ek işlevlerini yerine getirmek için bu Mart ayında sona ermesi beklenen PoC'nin 2. aşamasına girdi.
Japonya Merkez Bankası İcra Direktörü Uchida Shinichi yaptığı konuşmada;“Nisan ayında başlatılan pilot programın amacının "PoC'ler tarafından tam olarak kapsanmayan teknik fizibiliteyi test etmek" ve "olası bir sosyal uygulama durumunda bir CBDC ekosistemi tasarlamak için teknoloji ve operasyon açısından özel işletmelerin beceri ve içgörülerinden yararlanmak" olduğunu söyledi.
Uchida, "Pilot program kapsamında, merkezi bir sistemin, aracı ağ sistemlerinin, aracı sistemlerin ve uç nokta cihazlarının entegre bir şekilde yapılandırılacağı deneyler için bir sistem geliştirmeyi planlıyoruz" dedi.Merkez Bankası'na göre işlemler şimdilik perakendeciler ve tüketiciler arasında gerçekleşmiyor (pilot aşamada sadece simüle edilmiş işlemler gerçekleşecek). Uchida, Japonya'nın bir CBDC forumuna sahip olacağını ve perakende ödemeler veya ilgili teknolojilerle uğraşan özel işletmeleri tartışmaya katılmaya davet edeceğini ifade etti.
Çin, Hong Kong ve Tayland'ın yanı sıra Avustralya, Hindistan, Japonya, Güney Kore, Singapur, Brezilya, Malezya, Güney Afrika ve Gana'nın da aralarında bulunduğu 20'den fazla ülke 2023 yılında pilot uygulama aşamasına geçecektir.
Bu durum dijital para birimlerinin ilerlemesinde ki lokomotiflerin arasına girdi. Her geçen gün tamamen dijtalleşme yolunda bir adım daha atılıyor. Bu gelişimleri Türkiye’nin yakından takip ettiği doğru lakin atılacak adımların gecikmemesi gerekmektedir. Aksi takdirde bu durumu globelleştiren öncü ülkeler aslında bu ekonomiyi de kontrol edecek ana ülkeler olacağını düşünüyorum.
İyi haftalar dilerim.
Elektrik-Elektronik Mühendisi-Genç Girişimci
orhanalperenyildiz@hotmail.com