Toplumun çeşitli kesimleri ile görüşmelerimizden elde ettiğimiz “beklentilerini” şöyle sıralamak mümkündür:
Her kurum genel müdür ve yardımcıları tarafından yönetilirken, yönetim kurulları genel müdür ve yardımcıları ile daire başkanlarından oluşmalı ve ek bir ücret ödenmemelidir. Başarısızlık yalnız görevden alarak cezalandırılmamalı, başarısız olan kişilere, zorunlu olmadıkça üst kademe yöneticiliği verilmemelidir.
Birden fazla maaş uygulamasına son verilmelidir.
Danışmanlık bütün kurumlarda belli sayıyı aşmamalıdır.
Sosyal düzen çarpıksa, sanayileşmenin olmayacağı unutulmamalıdır.
Tarımın ve tarıma dayalı sanayinin teşvik edilmesi gerekir.
Terazisini yalnız seküler yasalarla dolduran devlet anlayışı, insanı dışlıyor demektir.
Avrupa Birliği (AB), bir dışsal faktör olarak Türkiye ekonomisinin ve toplumunun uluslararası normlara daha fazla yaklaşması, özgürlükler ve demokrasi konusunda toplumu rahatlatıcı düzenlemelerin yapılmasında kolaylaştırıcı bir unsur olarak yer almalıdır.
Kamu açıklarının TCMB tarafından finanse edilmesi terk edilirse enflasyon da düşer denilebilir diye düşünülmelidir.
Devlette şeffaflığın artırılması ve kamu finansmanının güçlendirilmesi gerekir.
Sivil toplum kuruluşları; üyesi bulunan firmalardan gelen tepkilerin etkisiyle kamunun ekonomiye daha az müdahalede bulunacağı yeni bir düzene geçilmesi yönünde hareket etmelidirler.
Her yasal hak helal değildir. Kanuna uygun olmakla, hukuka uygun olmak farklıdır.
Aşırı düşük kur riski kadar yüksek kur riski de ekonomiye zararlıdır.
Faizler yükseltilirse yatırımlar durur. Yeni yatırım modellerinin olduğu unutulmamalıdır.
Türkiye'nin yüksek faizle iç ve dış borçlanmaya gitmesi, piyasa faizlerini yükselten önemli bir nedendir.
Kamunun yüksek borçlanma gereksinimi, piyasa borçlanma faiz oranlarını yükselterek firmaların uzun vadeli finansmana düşük maliyetle ulaşma imkânlarını neredeyse ortadan kaldırarak; büyümeleri önünde büyük bir engel oluşturmuştur.
Kayıt dışı ekonomi oranı (mümkün olduğu oranda) düşürülmelidir.
Dolaylı vergiler konusu yeniden yapılandırılmalıdır.
Ucuzluk için çözüm üretimdir. Mal toplamı (üretim) artarsa ucuzluk, para toplamı artarsa pahalılık meydana gelir. Paraya değer veren faktör üretimdir.
Tarımda ihracata dayalı; üzüm, tütün, incir, tiftik, afyon, fındık, zeytinyağı, keten, kenevir, hububat, şeker, şeker pancarı gibi endüstriyel ürünler için planlamalar yapılmalıdır.
“Mukayeseli Üstünlükler” teorisi uyarınca elbette aynı kalitedeki ürün(ler)i daha ucuza mal eden ülkelerden almak hem iktisadın hem de aklın gereğidir. Bunun karşılığında da üretiminde başarılı olduğumuz ürünleri yurtdışına satacağız. Yıllık ihracatı 250 milyar dolar, dış ticaret hacmi 600 milyar dolar olan bir ülkenin başka ülkelere yem olmayacağı aşikardır. “Yerli otomobil”in ülkemizdeki fert başına geliri 20 bin doların üzerine çıkaracağı unutulmamalıdır. Bundan sonraki aşama ise gelirin adil dağılımı olmalıdır. Çünkü “İnsan Yüzlü Ekonomi” toplumsal huzur ve toplumsal refah demektir.
Cari açıkla ithal ürünlerine dayalı ihracat arasındaki korelasyon iyi düzenlenmelidir.
Büyüme oranı ile dış kaynak dengesi aleyhimize işlememelidir.
Borçlanmanın ileri düzeyde olması; düşünce hürriyetini de, adil yönetim anlayışını da, gelir dağılımındaki adaleti de, yazılı hukuku da olumsuz etkiler.
Hazine garantili ihaleler yeniden gözden geçirilmelidir.
Enerji sorununun önemli bir kısmı yenilenebilir enerji yöntemleri ile çözüme kavuşturulmalıdır.
Nüfusun her yıl bir milyon arttığı bu ülkede kalkınma hızı % 7’den düşük olursa istihdam devamlı yetersiz kalır.
Türkiye'nin yeni bir anayasaya ve eleştirilere daha açık bir yönetim anlayışına şiddetle ihtiyacı vardır.
Bir kısım grupların ajite ettikleri kutuplaştırma siyaseti kesinlikle gündemden çıkarılmalıdır.
Pozitif her gelişmeyi devlete mal etmeme, eğitimde rekabeti sağlama, piyasalara daha az müdahalede bulunma ve piyasaları serbestleştirici yapısal reformları uygulama şarttır.
İkame etkisi azaldığında faiz ve kurdaki yükselişi görme, yapısal bütçe açığına dikkat etme, kamunun rolünü yeniden tanımlama, yüksek katma değerli ürünlere yönelme ve daha iyi bir finansal risk yönetimi gibi yapılması gereken birçok nokta unutulmamalıdır.
Unutulmamalıdır ki; dış faktörler etkileyici, iç faktörler belirleyicidir.
Madem yatırım istiyoruz önemli bir çözüm önerisi: Yatırım-Kalkınma Bankacılığı eliyle verilen yatırım kredilerinin faizini sıfıra indirerek, yatırma ortaklık şeklinde yatırım yapılabilir. Bütün maliyeti ülkeye yüz milyar lirayı geçmez.
Yönetimler, halkın isteklerini dikkate aldıkları oranda toplumla bütünleşirler.