İletişim kurmanın ilk basamağıdır ve bir tür sözel olmayan iletişim biçimidir. Duyguları, düşünceleri ifade etmede beden dili ve alıcı/ ifade edici dil becerileri kadar önemli bir iletişim öğesidir. Bizler iletişim kurduğumuz insanlarla konuşurken sadece karşımızdaki insana bakarak bile bir şeyleri ifade ederiz ve duygu ve düşünceleri anlatmada gözlerin de iletişimi etkiliyor olması bizleri iletişim kurarken göz teması kurmaya yöneltir.
Sizinle hiç yüzünüze bakmadan konuşan birini düşünün.Bu kulağa pek hoş gelmeyen bir durumdur. Çünkü bizler karşımızdaki kişi ile konuşurken yüzümüze bakmasını ve anlattığımız/konuştuğumuz şey hakkında bizimle beraber iletişime geçmesini isteriz. Şöyle ki iki arkadaş beraber bir yerde oturup konuşuyorlarken biri diğeriyle göz teması kurmadan dinliyor olursa, konuşan kişi kendini dışlanmış veya önemsenmeyen biri gibi hissedebilir. Böyle bir durumda ben konuşuyorum ama o beni dinliyor mu, duygularımı anlayabiliyor mu, niye gözlerime bakmıyor ki diye ,sorarız kendimize.Çünkü iletişim kurmak demek sadece ağızdan çıkan seslerden ibaret değildir. Jest ve mimiklerle beraber tamamlanan bir davranıştır.
Yetişkin insanlar kendilerini daha rahat ifade ederken çocuklar gerek göz teması kurmada gerekse kendilerini sözlü olarak ifade etmede biraz daha zorlanırlar ve onların iletişim becerilerinin geliştirilmesi gerekebilir. Yine bazı çocuklar herkesle rahat bir şekilde göz kontağı kurabilirken bazı çocuklarda göz kontağı kurma becerisinin öğretilmesi gerekebilir. Bu sebeple de bir bebeğin dünyaya geldiği ilk andan itibaren anne baba ve çevresiyle göz teması kurması için fırsatlar verilmelidir. Bu amaçla da çocukla eeee oyunu oynanabilir, bebek kucağa alındığında bebeğin seviyesiyle aynı hizada durup canım oğlum/kızım ,benim tatlı meleğim gibi sözel ifadeleri göz teması kurarak geliştirmek gerekir. Bebeğin (ileride çocuğun) ismi söylenerek... bana bak ! Anne/ baba senin en sevdiğin oyuncağı/yemeği vb . elinde tutuyor. Hadi bakalım bu neymiş? Gibi yine sözel olan ipuçları ile göz kontağı kurma becerisini geliştirilebilir. Yine çocuk ayaktaysa veya sandalyede vb. oturuyorsa onun seviyesine inerek, onun ismini söyleyerek ve gözlerine bakarak konuşmak da ona değer verdiğimizi hissettirir ve iletişim için gerekli olan göz teması kurma eylemini de geliştirir.
İletişim kurarken göz teması olmazsa öğelerden biridir ama bunun da belli bir süresi vardır.
Bunu da şöyle ifade edebiliriz. Bebekler ilk doğduklarında görme duyuları tam olarak gelişmemiş olarak dünyaya gelirler ve 20/25 santimetre civarındaki nesnelerle daha iyi odaklanırlar. Yine 3 yaş civarı bebekler ebeveynleriyle göz teması kurmaya başlarlar. 5 yaş ve sonrasında bebeğin görme becerisi yetişkinlerle aynı seviyeye gelir. Bu zamandan sonra göz kontağı kurma becerisi de daha net bir şekilde gözlemlenebilir. İsmi söylendiğinde yüzünüze bakıyor olması, beraber bir nesneye bakılması gerektiğinde ona yönelmesi ,sağa sola/yukarı ve aşağıya çevirilen nesnenin takip edilmesi gibi beceriler göz kontağının varlığını işaret eder.
İdeal göz teması süresinin üç saniye olduğu ve dokuz saniye sonrasının iletişimde olumsuz etki bıraktığı söyleniyor. Yani önemli olan iletişim sırasında uzun süreli göz kontağı kurmak değildir iletişimin bir parçası olan göz kontağın kullanılmasıdır.
Yine bir önemli konu ise çocuklarda göz temasının olmaması durumunda görme bozukluğu veya herhangi bir durum söz konusu olabileceğidir. Bu durumda gerekli yerlere başvurulmalıdır.