ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ’NÜN ERKEN DÖNEMDE FARK EDİLMESİ

ÖZEL EĞİTİM UZMANI MERVE KARABACAK

16-08-2022 16:09

Çok belirgin belirtiler yoksa, öğrenme güçlükleri genelde çocuğun okul hayatı başladığında fark edilmektedir. Fakat öğrenme güçlüğü erken dönemlerde de sinyallerini verebilir. Bu nedenle çocuklar büyürken anne babaların bu konuda bilgi sahibi olmaları çok önemlidir. Çocuğun yetersiz olduğu alanlar ne kadar erken fark edilip müdahaleye başlanırsa çocuğun eğitim hayatı boyunca yaşayacağı güçlükler o derece aza indirgenmiş olur. Aşağıda bahsedeceğimiz işaretler mutlaka bir öğrenme güçlüğü oluşmasını elbetteki garanti etmez fakat yine de bu durumlarda anne babaların ve okulöncesi eğitimcilerinin yakın takibi önemlidir. 
Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin bazı özellikleri belli dönemlerde daha çok ön plana çıkmaktadır. Okul öncesi ve ilkokul düzeyinde olan öğrencilerin genel özellikleri; hiperaktivite, duygusal sorunlar, koordinasyon problemleri, dikkat eksikliği, dürtüsellik, hafıza ve düşünme problemleri, akademik zorluklar, dil beceri eksiklikleridir. Erken belirtiler gösteren öğrencilere, ne kadar erken müdahale edilirse, ileride akademik alanda ve diğer alanlarda yaşayacakları problemin çözümü o kadar kolay olacaktır.
Anaokulu ve öncesinde çoğu öğrenme güçlüğü olan çocuğun yaşadığı sıkıntılar, aile ya da eğitimciler tarafından fark edilmektedir. Ama bu süreç hakkındaki bilgilerinin az olmasından dolayı çocukların öğrenme güçlüğü olabilecekleri pek akıllara gelmemektedir. Okul zamanı sorunlar daha çok ön plana çıkmaya başlayınca ebeveynler tedirgin olmaktadır. Öğrenme güçlüğü riskinin çocukta okula başlamadan önce erken belirlenmesi ve müdahale edilmesi okula hazırlık sürecini kolaylaştırmaktadır. Bu yüzden okul öncesi dönemdeki belirtiler öğrenme güçlüğü olabilecek çocukların belirlenmesi için önemli sayılmaktadır.
Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okul öncesi dönemde eğitimciler tarafından fark edilen özellikleri; kendilerine atılan topu tutamama, tek ayak üzerinde duramama, denge ile ilgili etkinliklerde zorlanma, boyama etkinliklerinde zorlanma, basit el işi çalışmalarını planlayamama, şarkılı oyunlarda basit alkış ritmini tutturmada zorluk, makas ile yapılan işlemlerde zorluk, renk isimlerini hızlı unutma, şarkı ya da etkinliklerdeki yerleri kolaylıkla ezberleyememe, kahvaltıda su ya da süt fincanını devirme ya da içine doldurmada zorluk, sıralı ritmik beceriler gereken oyunlardan uzak durma, dikkatleri kolay dağılma, fazla dayanaklılık göstermeme, dil becerileri ile ilgili telaffuz sorunları, cümleleri devrik kullanma, duygusal anlamda kargaşa halinde olması, düğme ilikleme, ayakkabı giymede zorluk, resim çizimlerinde insanların özellikleri eksik ya da orantısız olması gibi özelliklere eğitimciler vurgu yapmışlardır. 
Peki kısaca özetleyecek olursak nedir bu erken dönem belirtileri? 
Konuşmanın gecikmesi veya konuşmada yaşanan sıkıntılar (kelimeleri doğru telaffuz edememe, kelime dağarcığının az gelişmiş olması, halk arasında içe kapanıklık olarak değerlendirilen çok konuşmama)
Motor gelişimde yaşanan sıkıntılar (öz bakım becerilerinde zorlanma, el-göz koordinasyonunda zorlanma, motor faaliyetlerde yani emekleme, koşma, zıplama gibi becerilerde zorlanma, düğme ilikleme ve ayakkabı bağcığını bağlamada zorlanma, sakarlık, çizime karşı isteksizlik)
Kavram gelişiminde yaşanan sıkıntılar (yön kavramları, zıt kavramları, mekânsal kavramları, öncelik ve sonralık ile ilgili kavramları öğrenme ve algılamada sıkıntı yaşama)
Erken çocukluk döneminde yukarıda yazılı belirtilerden bir kaçı varsa ve bu sıkıntılar çocuğun sosyal hayata, sosyal çevreye uyumunu zorlaştırıyorsa bu konuda mutlaka bir uzmanla görüşülmelidir. Çocuğun yaşadığı sıkıntılı alanların tespiti sonrası yapılacak planlanmayla erken önlemler alınacaktır.
Erken tespit her problemde olduğu gibi özel öğrenme güçlüğünde de çok önemlidir. Çünkü özel öğrenme güçlüğünde yaş ilerledikçe sorunlara yönelik strateji geliştirme daha yavaş olmakta ve yaşanılan problemlere dair bireyin geliştirdiği yanlış bilgileri düzeltmek daha zor olabilmektedir. Öğrenme güçlüğü yaşayan bir kişi sosyal hayatında, okul hayatında farklı tepkilere maruz kalabilmektedir buna bağlı olarak özgüveninde ciddi zedelenmeler yaşanabilmektedir. Bu olumsuz sonuçların daha aza indirgenmesi için öğrenme güçlüğünün en erken zamanda tespiti oldukça önemlidir. 
En önemli şey öğrenme güçlüğü olan çocukların çoğu çocuk kadar akıllı olduğunu unutmamanızdır. Onlar sadece kendilerine uyarlanmış öğrenme programlarıyla bilgilerin öğretilmesi gereken çocuklardır.
Sonuç olarak çocukların öğrenme güçlükleriyle erkenden başa çıkmalarına yardımcı olmak için yapılabilecek bir çok seçenek vardır. Öğrencinin özel öğrenme güçlüğü tedavisi için erken yaşta mücadele etmek faydalıdır. Böylece özgüveni yüksek olur ve öğrenme hevesi devam eder. Aksi durumda, çocuk öğrenmeye küser ve uzaklaşır.

DİĞER YAZILARI